Чӑваш кӗнеке издательствинче кӗҫӗн классенче вӗренекенсем валли «Литература вулавӗ» кӗнеке кун ҫути кӑтартнӑ.
Республикӑн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх,
4-мӗш класс валли кӑларнӑ вӗренӳ кӗнекине В.И. Игнатьева, Н.Н. Чернова тата Л.В. Николаева авторсем хатӗрленӗ.
Кӗнекене пултарулӑх ӗҫӗсем, илӗртӳллӗ тӗрлӗ хӑнӑхтару кӗртнӗ.
Маларах асӑннӑ министерствӑра пӗлтернӗ тӑрӑх, «литература вулавне пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан вӗренӳ организацийӗсене усӑ курма ҫӗнӗ вӗренӳ стандарчӗпе килӗшӳллӗн хатӗрленӗ».
Акӑ, ҫак ҫӑмӑлах мар ҫулталӑк вӗҫленсе те пырать. Вӑл вӗҫнелле шуса пынӑ май, яланхи пекех эпир ҫулталӑк пӗтӗмлетӗвне тӑватпӑр.
Пӗлтӗр эпир 2022 ҫула пысӑк шанӑҫпа кӗтсе илеттӗмӗр. Шел те малашлӑх епле пулассине пӗлеймен ҫав. Пӗртен-пӗр савӑнӑҫлӑ хыпар: кӑшӑлвирус пире ытлашши пӑшӑрхантарма пӑрахрӗ. Ҫук, вӑл пӗтмен-ха, сысна грипӗпе пӗрле пирӗн хушӑрах явӑнса ҫӳрет, анчах 2022 ҫул кӑтартса панӑ тӑрӑх ҫав чир ытлашшиех хӑрушах мар иккен, унтан хӑрушши те пур. Ҫавна май ун пирки шухӑшлама пӑрахрӑмӑр. Тематика улшӑнчӗ те вӑл пире хӑратма пӑрахрӗ.
2022 ҫулталӑк питӗ пӑшӑрхантараканскер пулчӗ. Пирӗн калаҫӑва «ятарлӑ ҫар операцийӗ» (чӑн-чӑн терминне МИХсене асӑнма чарса хучӗҫ), «мобилизаци» сӑмахсем кӗчӗҫ. Унтан та хӑрушраххи — «ядерлӑ хӗҫ-пӑшал» текенни. Иртсе пыракан ҫулталӑкра миҫе МИХ хупӑнмарӗ пуль? Тӗрӗссипе каласан — вӗсене хупрӗҫ темелле пуль. Шухӑшлатӑн та, чӑн тӗллевӗ Раҫҫӗйпе юнашар вырнаҫнӑ патшалӑхпа хирӗҫесси мар, 2024 ҫулталӑкра иртмелли суйлав валли информаци уйне тасатасси пырать тейӗн. Кунашкал лару-тӑрура «Чӑваш халӑх сайчӗ» хӑйне нейтраллӑ тытма тӑрӑшрӗ.
Икӗ ҫул каярах пирӗн республикӑра Республика управленийӗн центрӗ ӗҫлеме тытӑнчӗ. Ун пек центрсене ҫӗршывӑн мӗнпур органӗнче уҫма ҫӗршыв Президенчӗ Владимир Путин 2020 ҫулхи пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗнче хушнӑччӗ. Пирӗн тӑрӑхра вӑл ҫав ҫулхи авӑн уйӑхӗн 28-мӗшӗнче ӗҫлесе кайрӗ.
Чӑваш Енри Республика управленийӗн центрӗн тӗнче тетелӗнчи ушкӑнне ӗнер Тайман Эрем ятлӑ ҫамрӑк чӑваш чӗлхипе ҫыхӑннӑ ыйту ӑсатнӑ. Вӑл центр ертӳҫисем чӑваш чӗлхипе патшалӑх чӗлхи евӗр хӑҫан усӑ курма пуҫлӗҫ тесе кӑсӑкланнӑ май республикӑра пурӑнакансемпе диалога чӑвашла йӗркелесе ярасси пирки пӗлесшӗн пулнӑ.
Регион управленийӗн центрӗ республикӑра пурӑнакансем чӑвашла ыйтса ҫырнисене те сӑнаса пынине, вӗсене влаҫ органӗсене ярса панине пӗлтернӗ.
Паян, раштав уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, Шупашкарти 19-мӗш вӑтам шкулта «Чӑваш чӑpӑшӗ» ирттернӗ.
Асӑннӑ уява йӗркелесе ирттерекен Роза Мазикова чӑваш чӗлхи учителӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ун пек уява вӗренӳ учрежденийӗнче ҫулсерен пухӑнаҫҫӗ. Хальхинче чӑваш ёлкине 2-мӗш, 3-мӗш тата 4-мӗш классенче вӗренекен ачасем пуҫтарӑннӑ.
«Паян эпӗ ирхи пиллӗкре тӑрсах чӑвашла сӑвва тепӗр хутчен аса илтӗм», — ҫунатланса пӗлтернӗ уйрӑмах хастар хӑш-пӗр ача-пӑча. Сӑвӑ кӑна-и, чӑваш чӗлхи вӗрентекенӗ вӗсене чӑваш ташшине те вӗрентнӗ.
Чӑваша калаҫакан Хӗл Мучипе Юрпике те — шкул ачисемех. Вӗсем — 9-мӗш класра ӑс пухаканскерсем.
Шупашкарта чӑвашла калаҫакансен «Чӑн Чӑваш» клубӗн черетлӗ 34-мӗш тӗлпулӑвӗ иртнӗ.
Хальхинче чӑваш хастарӗсемпе Чӑваш Республикин ал ӗҫ ӑстисен гильдийӗн пайташӗ, чӑваш халӑх академикӗ Любовь Вазюкова тӗл пулнӑ.
Любовь Степановна хӑй тӗрлекен чӑваш тӗррин уйрӑмлӑхӗ ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Светлана Храмова кӑсӑклӑ вӑйӑ-конкурс ирттернӗ.
Тӗлпулу вӗҫӗнче хастарсем «12 УЙӐХ» премьерине курнӑ.
Клубӑн ҫитес тӗлпулӑвне ҫитес ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 16-мӗшӗнче пуҫтарӑнӗҫ.
Тутарстанри Олимпиада центрӗнче тӑван чӗлхесен олимпиади иртнӗ. Ӑна раштав уйӑхӗн 19-21-мӗшӗсенче йӗркеленӗ.
Ӑс-тӑнпа пултарулӑха, тавҫӑрулӑхпа мал ӗмӗтлӗхе кӑтартса пама май паракан ӑмӑртӑва Тутарстанра пурӑнакан тӗрлӗ халӑх ачисем хутшӑннӑ. Ҫавсен йышӗнче мордвасем, удмуртсем, марисем пулнӑ. Чӑваш ачисем те тантӑшӗсенчен кая юлас темен — олимпиадӑна ҫунатлансах хутшӑннӑ.
Чи пултаруллисене ӑшӑ сӑмахпа ҫеҫ мар, тав хучӗсемпе те хавхалантарнӑ.
Чӑваш Республикин Вӗренӱ институчӗ «Ҫӗнӗ ҫул саламӗ» акци ирттерет. Вӑл ҫак уйӑхӑн 19-мӗшӗнчен пуҫласа 2023 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 7-мӗшӗччен пырӗ.
Вӗренӳ институтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, акцие чӑвашла калаҫакан кирек кам та хутшӑнма пултарать. Ҫӗнӗ ҫул, Сурхури, хӗл ҫинчен сӑвӑ вуласа е юрӑ юрласа видео ҫине ӳкерсе илсе е открытка хатӗрлесе #ҫӗнӗҫулсаламӗ хештегпа «Контактра» е Интернетри ытти хутшӑну тетелӗсене (социаллӑ сетьсене) вырнаҫтармалла ҫеҫ.
Раштав уйӑхӗн 8-9-мӗшӗсенче Мускавра «Языковая политика в Российской Федерации» (чӑв. Раҫҫей Федерацийӗнчи чӗлхе политики) VI форум иртнӗ. Унта пирӗн ҫӗршывра пурӑнакан халӑхсен чӗлхине упраса хӑварас, аталантарас, халӑхра сарас ыйтусене сӳтсе явнӑ.
Форума наци чӗлхисемпе ҫыракан блогерсем, чӗлхене аталантарассипе ӗҫлекен хастарсем, ученӑй-лингвистсем, инженер-лингвистсем, программистсем, IT-проектсене хатӗрлекенсем, массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче ӗҫлекенсем, чӗлхе специалисчӗсем, ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсенче, ҫавӑн пекех общество организацийӗсенче тӑрӑшакансем пухӑннӑ.
Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Мускаври ҫав мероприятие филологи енӗпе ӗҫлекен ӑслӑлӑх ӗҫченӗ Олег Студенцов хутшӑннӑ. Вӑл унта «Чӑваш Ен» телерадиокомпанийӗн чӑвашла информаци программисен онлайн-версийӗсене тишкернӗ.
Чӑваш Республикин Вӗренӳ институчӗ чӑваш чӗлхипе, литературипе тата культурипе интернет олимпиада ирттернӗ.
Олимпиадӑна 5-11 классенче вӗренекен 679 ача хутшӑннӑ. «Пӗтӗмӗшле илсен, интернет-олимпиадӑна ҫулсерен Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенчи, Патӑрьел, Ҫӗрпӳ, Елчӗк, Муркаш, Комсомольски, Хӗрлӗ Чутай, Тӑвай, Сӗнтӗрвӑрри районӗсен шкул ачисем хастар хутшӑнаҫҫӗ», — хыпарланӑ институтра.
Интернет-олимпиадӑн тӗллевӗ — ачасене халӑх культурипе, ӑс-хакӑлпа шухӑш-кӑмӑл пуянлӑхӗпе паллаштарасси, шкул ачисене чӑваш чӗлхипе, литературипе тата культурипе тӗпчев ӗҫне явӑҫтарасси.
Чӑваш Енри педагогсем Раҫҫейре иртекен тӑван чӗлхе учителӗсен ҫӗршыври съездне хутшӑнаҫҫӗ.
Съезда Шупашкарти 40-мӗш вӑтам шкулта ӗҫлекен Александр Степанов, Ҫӗнӗ Шупашкарти 2-мш вӑтам шкулти Оксана Ильина, Шупашкарти сывлӑх енчен хавшак ачасене вӗрентекен 2-мӗш шкулти Ираида Матьянова тата Йӗпреҫри 2-мӗш вӑтам шкулти Алёна Ядрицова тухса кайнӑ.
Мероприятире педагогсем «Тӑван чӗлхе тата тӑван литература», «Тӑван чӗлхе тата тӑван чӗлхепе литература вулавӗ» предметсене вӗрентессине, ҫак ӗҫ пахалӑхне ӳстерессине сӳтсе явӗҫ.
+22.3 °C